Thinking Skill

การสอนเด็กให้ “คิดเป็น“

ทักษะความคิด มีหลายอย่างด้วยกัน การคิดแบบไหนที่จะช่วยกระตุ้นและส่งเสริมให้เด็กได้พัฒนาการความคิด ในการสอนให้เด็กคิดแบบมีเหตุผลตามกระบวนการทางวิทยาศาสตร์จำทำให้เด็กคิดเป็นระบบ รู้จักเรียงข้อมูล แต่การให้คิดนอกกรอบ ไม่ไปจำกัดความคิด ไมใช้เหตุผลบ้าง ตัวเด็กเองก็จะได้คิดอย่างสร้างสรรค์ ใรขณะเดียวกันถ้าคิดแล้วเกิดผลเสียต่อตนเองและผู้อื่น ก็คงไม่ดีนัก เราจึงควรจะปลูกฝังการคิดในเชิงบวกด้วย

สอนให้เด็กคิดได้ทุกรูปแบบ คือ

• คิดเป็นระบบ (Systematic Thinking)
• คิดสร้างสรรค์ (Creative Thinking)
• คิดเชิงบวก (Positive Thinking)

Systematic Thinking

การคิดเป็นระบบ จะเกิดขึ้นได้เมื่อมีการถาม กระตุ้นให้คิดเป็นระยะ เช่น “แล้วลูกคิดว่าอย่างไร” “แล้วถ้าเป็นแบบนี้ จะได้ไหม” โดยพยายามหลีกเลี่ยงคำว่า “ผิด” กับ “ไม่ใช่” แต่ให้บอกว่า “ลองดูใหม่อีกที” สร้างความมั่นใจให้เด็กกล้าคิดก่อน พอมั่นใจแล้วช่วงหลังจะมีคำว่า ผิดบ้างก็คงไม่เป็นไร เพราะถ้าเด็กไม่เคยผิดเลย ก็คงปรับตัวในสังคมได้ลำบากเช่นกัน (เรียนรู้คำว่าผิดบ้าง)

การคิดที่เป็นระบบจะเกิดขึ้นได้ต้องผ่านการทดลองลงมือทำด้วย ทำเพื่อให้เห็นว่าเหตุอย่างไรทำให้เกิดผลลัพธ์แบบนี้ และคิดย้อนกลับได้ว่าผลลัพธ์แบบนี้เกิดจากสาเหตุอะไรบ้าง ดังนั้นต้องเปิดโอกาสให้เด็กเผชิญความยากลำบากบ้าง หรือเรียนรู้การคิดแก้ปัญหา ถ้าเด็กไม่เคยมีประสบการณ์ในการแก้ไขปัญหาเล็กๆ มาก่อน โตขึ้นจะให้แก้ไขปัญหาใหญ่ๆ คงลำบาก เพราะไม่เคยมีระบบวิธีคิดในการแก้ปัญหา แต่ถ้าเด็กพยายามแล้วแก้ไขไม่ได้ ก็ต้องเข้าไปชี้แนะด้วย อย่าปล่อยให้เขาแก้ไขปัญหาจนท้อแท้ หมดกำลังใจ ไม่มีความมั่นใจ

Creative Thinking

ความคิดสร้างสรรค์ มีจินตนาการ เป็นสิ่งที่ติดตัวเด็กมาตั้งแต่เกิดอยู่แล้ว เพียงรักษาไว้ ให้โอกาสเด็กได้แสดงออกอย่างอิสระ สิ่งเหล่านี้ก็จะไม่หายไป และการเล่น ก็นับเป็นการแสดงออกของความคิดสร้างสรรค์ที่ดี ให้โอกาสเด็กเล่นอย่างอิสระอย่ามองว่าเป็นเรื่องไร้สาระ ให้เขาทำในสิ่งที่เขาต้องการทำบ้าง

Positive Thinking

เด็กจะคิดเชิงบวกได้ ก็ต่อเมื่ออยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มั่นคง ปลอดภัย ถ้าเด็กอยู่ในความเครียดตลอดเวลา จะทำให้เด็กคิดในแง่ดีคงเป็นไปได้ยาก เพราะมีแต่ความหวั่นไหว หวาดกลัวตลอดเวลา

ฝึกให้เด็กรู้ว่า ทุกอย่างมีทั้งด้านบวกและด้านลบ มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ขึ้นอยู่กับมุมมองความคิดว่าจะมองด้านไหน คิดด้านไหนจริงๆ แล้วสิ่งเหล่านี้เป็นพื้นฐานที่จะช่วยให้เด็กรู้จักปรับตัว เข้าใจสังคม เข้าใจสิ่งแวดล้อมรอบตัว ถ้าเด็กมีพื้นฐานการคิดที่ดี มองโลกในแง่ดี เด็กก็จะรู้จักใช้ การคิดเป็น ให้เป็นประโยชน์แก่ตัวเองได้